Dzisiejszy biznes potrzebuje innowacyjności i kreatywności. Współczesne realia rynkowe przypominają istny wyścig zbrojeń, w którym wygrywa ten, kto najlepiej zaspokoi potrzeby klienta, a także będzie potrafił skutecznie je kreować. Na szczęście istnieją różne metody kreatywnego i twórczego myślenia, dzięki którym dużo łatwiej jest opracowywać nowe pomysły oraz koncepcje. Jedną z nich, jest metoda SCAMPER, której nazwa jest akronimem słów substitute (zastąp), combine (połącz), adapt (dostosuj), modify (zmodyfikuj), put to another use (wykorzystaj inaczej), eliminate (wyeliminuj), reverse (odwróć).

Metoda SCAMPER w poszukiwaniu kreatywności

Metoda SCAMPER składa się z 7 elementów, które można wykorzystać podczas burzy mózgów, czy sesji design thinking. Choć tak naprawdę ta technika rozwijania kreatywności może być pomocna podczas generowania nowych pomysłów, szukania rozwiązań na zaistniałe trudności lub odkrywania nowych obszarów działalności i promocji firmy.

👉 Zobacz 3 case study innowacyjnych pomysłów biznesowych.

W tym miejscu zapraszam również do 32. odcinka podcastu „Na zdrowie organizacji”, w którym rozmawiam z Wojciechem Grzybowskim na temat metody SCAMPER, a także do 33. odcinka podcastu, w którym opowiadam o tym, jak model SCAMPER przyczynił się do powstania papierowej wersji mojej książki „Checklist dla biznesu”.

S — substitute — poszukaj substytutu, czyli zastąp jakiś element innym.

Przykład z mojej firmy: dzięki właśnie takiej zamianie, przeniosłem część swoich szkoleń offline do online. Wartość merytoryczna została ta sama, jednak znalazłem zamiennik formy jej dostarczenia. Dzięki temu udało mi się elastycznie zareagować na zmiany, które przyniosła pandemia COVID-19.

Pytania pomocnicze, które możesz zadać, aby znaleźć zastępstwo dla fragmentu swojego pomysłu:

• Z jakich elementów składa się ten pomysł?
• Który z tych elementów możesz wymienić na inny?
• Jakie zastępstwa znalazła konkurencja lub autorytety w branży?
• Który aspekt tego pomysłu wykorzystać w innym produkcie/usłudze?

C — combine — scal funkcjonalności. Połącz kilka pomysłów w jeden.

Przykład z mojej firmy: wykorzystałem łączenie kilku pomysłów podczas tworzenia jednego z ebooków. Przerobiłem i zaktualizowałem materiały szkoleniowe, które przygotowywałem w przeszłości, na treść ebooka. Dzięki temu już raz spisana wiedza mogła zostać ponownie wykorzystana.

Pytania pomocnicze, które możesz zadać, aby znaleźć punkty styczne pomysłów:

• Jak mogę wykorzystać stare rozwiązania, w nowych pomysłach?
• Które z obszarów/konceptów mogę połączyć w jeden?
• Jakie połączenie zadowoliłoby osobę, która ma być odbiorcą tego pomysłu?
• Gdzie jeszcze mogę wykorzystać pomysł, który właśnie analizuję?

A — adapt — przystosuj już istniejące rozwiązania lub techniki do swojego pomysłu.

Przykład: najlepszym przykładem wykorzystywania rozwiązań i metod, które sprawdziłyby się w innych dziedzinach, są gry. Na początku były one związane z zabawą, rozrywką i dziećmi. Obecnie są często wykorzystywane m.in. na sali szkoleniowej. A wiele firm, wykorzystuje grywalizację do budowania systemu motywacyjnego.

Innym przykładem wykorzystania tego sposobu są m.in. Yokompresy – naturalne termofory z pestek wiśni dopasowane do kobiecego ciała. Które są połączeniem kilku sprawdzonych rozwiązań w jednym produkcie.

Pytania pomocnicze, które pomogą znaleźć nowe rozwiązania:

• Czy ktoś już pracował nad podobnym pomysłem?
• Czy jeszcze jakaś branża lub firma staje przed podobnym problemem?
• Czy istnieje rozwiązanie, które możesz dopasować do swojego pomysłu?
• Jaka branża lub kto może być inspiracją dla twojego pomysłu?

M — modify — modyfikuj poszczególne atrybuty. Kolor, kształt, rozmiar, częstotliwość.

Przykład z mojej firmy: zmodyfikowałem częstotliwość i rozmiar treści, które publikowałem. Zdecydowałem się zamienić długi tekst na blogu raz w miesiącu, na kilka mniejszych postów raz na tydzień. I właśnie w ten sposób powstał mój cyklu Wtorek z Checkllistą.

Pytania pomocnicze, które pozwolą ci zmodyfikować pomysł:

• Czy jakiś element możesz zwiększyć, zmniejszyć?
• Które elementy produktu możesz modyfikować?
• Jaki element tego pomysłu możesz wzmocnić, aby powstało cos nowego?
• Co możesz podkreślić, aby zwiększyć wartość tego pomysłu?
  

P — put to another use — wykorzystaj pomysł w innym celu. Zmień zastosowanie.

Przykład: zastosowaniem tej zasady w praktyce byłoby wykorzystanie zasobów firmy w celu, który nie byłby oczywisty na pierwszy rzut oka, np. użycie kanału w mediach społecznościowych jako platformy edukacyjnej lub wykorzystanie treści z książki do stworzenia podcastu.

Pytania pomocnicze, które pozwolą ci znaleźć nowe zastosowanie dla pomysłu:

• Jak inaczej możesz wykorzystać ten pomysł?
• W jaki inny sposób możesz wykorzystać swoje zasoby?
• Jaka grupa może jeszcze skorzystać z tego pomysłu?
• Czy ten pomysł może funkcjonować w jakimś innym środowisku?
  

E — eliminate — zrezygnuj z jakiejś części.

Przykład z mojej firmy: najlepszym sposobem na użycie tej zasady w praktyce, jest zadanie sobie pytania, czy wszystkie elementy pomysłu są niezbędne. Ja zrezygnowałem podczas niektórych szkoleń z drukowanych materiałów i zastąpiłem je plikami pdf. W ten sposób dokonałem zmian, które przynoszą korzyść środowisku, uczestnikom szkoleń, a także nadążają za dzisiejszym światem.

Pytania pomocnicze, aby znaleźć elementy do wykreślenia:

• Czy mogę zrezygnować z jakiegoś elementu?
• Czego jest za dużo w tym pomyśle?
• Co może wprowadzać chaos lub przesycenie?
• Jak mogę uprościć ten proces?

R — reverse — odwróć, zmień kolejność lub układ.

Przykład z mojej firmy: wykorzystałem tę zasadę w trakcie testowania różnych form przekazywania wiedzy. W ten sposób powstał model, w którym najpierw spotykam się z pracownikami firmy w ramach krótkiego szkolenia online, a później, część praktyczna i doskonalenie kompetencji odbywa się podczas pracy offline.

Pytania pomocnicze, które pomogą wywrócić pomysł do góry nogami:

• Które role lub funkcje możesz odwrócić?
• Jak wyglądałoby przeciwieństwo tego, co robisz teraz?
• Co się stanie, jeżeli zaczniesz ten proces od innej strony?
• Do jakich wzorców i schematów możesz podejść inaczej?

Metody rozwijania kreatywności w dobie pandemii

Czas pandemii doświadczył nas wszystkich, a szczególnie branże szkoleniową, eventową i horeca. Nowa sytuacja zmobilizowała nas do działania. Kiedy patrzę na to, co zrobili trenerzy dla społeczności, na ilość przeprowadzonych webinarów, rozmów z klientami, czyli działań które nieodpłatnie realizowaliśmy, w sytuacji, w której sami mieliśmy duże trudności, napawa mnie to dumą. Myślę sobie, że wychodzimy z tarczą po tych wszystkich doświadczeniach. Mnie osobiście ta sytuacja bardzo zmobilizowała do zmiany modelu funkcjonowania.

– napisałem dwie książki, a właściwie przyspieszyłem pracę nad ich tworzeniem
– zacząłem prowadzić webinary do których zbierałem się od dwóch lat
– zaprzyjaźniłem się z technologią nagrywając kurs online (jeszcze w produkcji)
– zacząłem prowadzić szkolenia online
– napisałem bardzo dużo artykułów na stronę www i do gazet
– otworzyłem sklep online z książkami
– zacząłem działać aktywniej na LinkedIn
– nagrałem wiele odcinków podcastu

Gdyby nie sytuacja z pandemią to wszystko rozłożyło by się pewnie na 2 lata. Jeśli jesteś trochę zagubiony/a w tej sytuacji lub potrzebujesz wsparcia, w zarządzaniu i rozwoju firmy – pisz śmiało, być może coś Tobie doradzę, podzielę się swoim doświadczeniem. Możesz też skorzystać z płatnych, dłuższych konsultacji lub coachingu.